Osoby dotknięte chorobą von Willebranda często unikają aktywności fizycznej z obawy przed bólem i wylewami, które mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń stawów (artropatii). Jednak korzyści płynące z regularnych ćwiczeń przewyższają ryzyko związane z krwawieniem. Należy mieć świadomość, że to właśnie sport i fizjoterapia mogą pomóc w utrzymaniu odpowiedniego stężenia czynnika krzepnięcia we krwi!
Ponadto regularna aktywność fizyczna wpływa dobroczynnie nie tylko na ciało, ale i na psychikę pacjentów.
Jedną z korzyści trenowania jest zwiększenie stężenia czynnika von Willebranda w krwi w przypadku 1. i 2. typu choroby. Jednak bez względu na typ ważne jest, aby wszystkie osoby z chorobą von Willebranda regularnie się gimnastykowały, w celu zachowania silnych mięśni i stawów oraz dla utrzymania dobrego stanu zdrowia. Dobra kondycja fizyczna może zredukować liczbę wylewów, zwłaszcza u osób z typem 3. choroby von Willebranda.
Ruch jest lekarstwem na wiele problemów bólowych, jednak powinien być on odpowiednio dostosowany do możliwości i stanu zdrowia pacjenta. Osobą, która przygotowuje bezpieczny plan ćwiczeń i zabiegów pomagających przywrócić sprawność ruchową i złagodzić dolegliwości bólowe jest fizjoterapeuta.
Praca z fizjoterapeutą może diametralnie poprawić jakość życia osób cierpiących z powodu choroby von Willebranda. Ćwiczenia zalecone przez fizjoterapeutę wspomagają mięśnie, przez co stają się one bardziej elastyczne i silniejsze. W efekcie następuje szybsza regeneracja po krwawieniu i zmniejsza się liczba wylewów dostawowych. Dzięki temu chory może dalej cieszyć się ulubionymi aktywnościami i pełnią życia.
Przed rozpoczęciem regularnych treningów należy umówić się na wizytę do hematologa, aby ustalić zakres i intensywność ćwiczeń. Najlepiej zabrać ze sobą swoją historię medyczną wraz z przygotowaną listą dotychczasowych urazów, krwotoków lub innych poważnych incydentów związanych z aktywnością fizyczną. Wspólne omówienie Twoich doświadczeń pomoże lekarzowi ocenić, czy Twój plan treningowy jest bezpieczny.
Na początku wizyty warto zapytać fizjoterapeutę o znajomość choroby von Willebranda i doświadcznie w pracy z pacjentami z zaburzeniami krzepnięcia krwi. Podczas rozmowy wyjaśnij na czym polega choroba von Willebranda, opisz jej objawy oraz wpływ na Twoją codzienność. To pomoże zrozumieć fizjoterapeucie, jakie środki ostrożności należy podjąć podczas ćwiczeń czy zabiegów. Omów swój aktualny stan zdrowia przekazując rzetelnie wszystkie informacje na temat bieżących objawów, bólu czy ograniczeń ruchowych. Otwarta komunikacja pomoże wspólnie opracować plan terapeutyczny, który będzie bezpieczny i skuteczny dla Twojego zdrowia.
Fizjoterapia powinna być prowadzona przy współpracy z lekarzem hematologiem, a także Ośrodkiem Leczenia Hemofilii. Ryzyko krwawień wśród osób chorujących na zaburzenia krzepnięcia krwi jest wysokie, dlatego wymiana informacji pomiędzy fizjoterapeutą a lekarzem prowadzącym korzystnie wpływa na proces leczenia. Rozpoczęcie fizjoterapii zaczyna się zazwyczaj od eliminacji bólu, który uniemożliwia podjęcie aktywności fizycznej. Kolejnym krokiem jest wypracowanie zakresu ruchomości w stawach i dobór odpowiednich ćwiczeń czy zabiegów.
Zbyt intensywny wysiłek zwiększa ryzyko urazów i nie jest zalecany dla pacjentów chorych na skazy krwotoczne. Zaleca się ćwiczenia o niskiej lub umiarkowanej intensywności z rozciąganiem ciała poprzedzone rozgrzewką, która przygotuje stawy i więzadła do wysiłku fizycznego.
Nie zaleca się sportów, w przypadku których ryzyko uszkodzeń wewnętrznych i wylewów do stawów jest wysokie. Są to przede wszystkim sporty kontaktowe takie jak boks, MMA, jazda na nartach, snowboard, koszykówka, piłka ręczna czy piłka nożna. Skutkiem uprawiania takich sportów mogą być liczne urazy i krwawienia, które w przypadku osób chorych na chorobę von Willebranda (zwłaszcza w typie 3) mogą być bardzo poważne.
Pacjenci z chorobą von Willebranda zawsze powinni konsultować swoje plany sportowe z lekarzem hematologiem oraz z fizjoterapeutą, który zna specyfikę tej choroby.
Krwawienie może wystąpić w każdym stawie, jednak najczęściej występuje do stawów skokowychi łokciowych. Do wylewu może dojść pod wpływem nawet niewielkiego urazu. Nieleczone, powtarzające się krwawienia do tego samego stawu mogą prowadzić do jego trwałego uszkodzenia. Osoby z ciężkim typem choroby mogą mieć krwawienie nawet 2–3 razy w miesiącu. Pacjenci z łagodnym typem choroby mogą napotkać problem dopiero wtedy, gdy doznają poważnego urazu lub operacji.
W typie 3. choroby von Willebranda nawracające krwawienia dostawowe mogą doprowadzić do rozwoju artropatii, czyli degeneracyjnego zapalenia stawów. Powtarzające się krwawienia do stawów, wywołują w nich przerost błony maziowej i uszkodzenie chrząstki stawowej. W takim przypadku ruch staje się utrudniony, a staw robi się sztywny i bolesny, prowadząc stopniowo do nieodwracalnego zniszczenia.
Krwawienie może pojawić się gdy mięsień został nadmiernie obciążony lub gdy został uderzony. Do jego urazu najczęściej dochodzi podczas upadków, podniesienia zbyt ciężkiego przedmiotu, zderzenia się z inną osobą lub obiektem. W wyniku częstych krwawień domięśniowych może dojść do utraty ruchomości w obrębie danego mięśnia, utraty czucia oraz paraliżu mięśnia. Uwaga! Krwawienie do mięśni zdarza się rzadziej niż do stawów, dlatego jest trudniej rozpoznawane.
Przy krwawieniach do stawów i mięśni zaleca się metodę P-P-Z-U-U-U.
Podanie czynnika krzepnięcia:
zgodnie z zaleceniami lekarza lub ośrodka prowadzącego.
Przerwa:
czyli odciążenie stawu, odpoczynek.
Zimno:
czyli ochłodzenie miejsca bólu, przyłożenie zimnego kompresu, który pomoże zmniejszyć ból. Jeśli ból w momencie chłodzenia nasila się, należy przestać chłodzić miejsce bólu.
.png){kind=icon}
Unieruchomienie:
w momencie utraty ruchomości i obrzęku stawu można zastosować szynę ograniczającą dalsze uszkodzenie stawu.
.png){kind=icon}
Ucisk:
wspomagający zmniejszenie obrzęku. Jeśli jednak opatrunek uciskowy wzmaga ból i pojawia się zdrętwienie lub mrowienie, należy zdjąć opatrunek uciskowy.
.png){kind=icon}
Uniesienie miejsca krwawienia:
do około 15 cm powyżej poziomu serca. Zmniejsza to ciśnienie krwi w uszkodzonych naczyniach krwionośnych i pomaga w zmniejszeniu obrzęku.
Pamiętaj!
Nie należy bagatelizować żadnych urazów jeśli objawy nie ustępują i ból jest odczuwalny nawet gdy znajdujesz się w spoczynku.
Zalecaną formą aktywności fizycznej jest trening zdrowotny, którego celem jest uzyskanie poprawy ogólnej kondycji fizycznej i utrzymanie pacjenta w jak najlepszym zdrowiu. Trening zdrowotny nie przekracza funkcjonalnych możliwości organizmu osoby ćwiczącej.
10-15 tys. kroków
dziennie w formie
intensywnego
spaceru
codziennie 30 min. wysiłków wytrzymałościowych
z intensywnością 60-70% maksymalnych możliwości (HRmax) - wg WHO
60 min. dziennie przy
wysiłkach lekkich
(spacer)
30-60 min przy wysiłkach
umiarkowanych
(marsz, jazda na rowerze)
20-30 min przy
wysiłkach
intensywnych
(jogging)
Ćwiczenia należy zacząć od częstych, ale krótszych sesji z odpowiednim czasem odpoczynku i regeneracji. Wraz ze wzrostem wytrzymałości wysiłkowej zmniejszamy czas odpoczynku podczas ćwiczeń i wydłużamy sesje treningowe. Sesje treningowe powinny trwać 30 - 40 min. dziennie i mogą być wykonywane nawet 5 x w tygodniu.
Trening aerobowy: 20-30 min. na rowerze, bieżni lub steperze (60-70% maks. tętna) + stretching (rozciąganie) 10 min.
lub
Trening siłowy: 30 min. 3-4 zestawy ćwiczeń, 10 powtórzeń + stretching (rozciąganie) 10 min.
Wszystkie dostępne metody terapii manualnej oraz techniki nowoczesnej fizjoterapii znajdują zastosowanie w rehabilitacji pacjentów z chorobą von Willebranda.
.png)
Terapie manualne:
to metody i techniki diagnostyczno-lecznicze, które służą przywróceniu prawidłowego funkcjonowania stawów, więzadeł, mięśni, wzorców postawy, ruchu i oddechu. To techniki powięziowe, terapia punktów spustowych i energizacja mięśni.
Kinesiology taping (plastrowanie dynamiczne):
to oklejanie ciała specjalnymi taśmami – plastrami. Pomaga m.in. przy bólach kręgosłupa i stawów, a także w przypadku urazów i przykurczów mięśniowych czy porażeniu lub osłabieniu mięśni.
Salus:
to głęboko penetrujący, wysoko indukcyjny, pulsacyjny stymulator elektromagnetyczny. Polega na przyłożeniu silnego pola magnetycznego do chorego miejsca, co skutkuje odpowiednim pobudzeniem mięśni, nerwów i naczyń krwionośnych dając silny efekt przeciwbólowy. Stymulacja przenika do wnętrza ciała na głębokość nawet 10 cm.
Bieżnia antygrawitacyjna:
polega na wykorzystaniu różnicy ciśnień powietrza, co umożliwia zniesienie/ograniczenie siły grawitacji działającej na osobę ćwiczącą na tym urządzeniu. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe jest odciążenie pacjenta aż do 80% masy ciała. Proces rehabilitacji jest znacznie przyspieszony, regeneracja następuje szybko, a efekty uzyskane w toku fizjoterapii są trwałe.
Radiofrekwencja:
to terapia wykorzystująca fale elektromagnetyczne penetrujące tkanki na odpowiednią głębokość.
Terapia ciągła – podczas zabiegu występuje lokalna hipertermia, czyli następuje rozluźnienie mięśni i redukcja bólu.
Terapia impulsowa – stosowana w ostrych stanach zapalnych ze względu na swoje działanie przeciwobrzękowe, przeciwbólowe i regeneracyjne. Podczas zabiegu następuje redukcja efektu termicznego.